"Quê hương" chống sai sót thông tin vô tuyến điện

Lê Thanh Bình - nguyên chính trị viên Đại đội 13

Tháng 4 năm 1965, khi những chiến công vang dội của quân và dân miền Nam và những trận trừng trị máy bay giặc Mỹ của quân và dân miền Bắc giục giã bước chân những đoàn quân xông ra tiền tuyến với khí thế cách mạng "xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước" thì cũng là lúc Tiểu đoàn 77 được lệnh rời khỏi tổng trạm thông tin cũ, chuyển toàn bộ cơ sở đến địa điểm mới, xây dựng tổng trạm thông tin dã chiến. Những bàn tay báo vụ vốn quen với chiếc maníp và giấy bút, nay hăng hái cầm cuốc, xẻng, xà beng bổ vào đồi đất đá ong, đào hầm đặt máy, đào hào đặt cáp, đào hào giao thông nối liền các bộ phận trong khu vực tổng trạm. Công việc rất khẩn trương, chỉ trong thời gian ngắn, những bàn tay báo vụ ấy đã đào đắp được 5.730 mét khối đất đá, hàng nghìn mét hào giao thông, làm 2.900 mét vuông nhà ở. Nắng vùng đồi trọc như đổ lửa bỏng rát: về chiều, chỉ một đám mây phớt đen mỏng nhẹ lơ lửng trên đỉnh núi cao... thế là một trận mưa ào ào đổ xuống, với gió xoáy, với sấm chớp chằng chịt dữ dội. Lán mới dựng - sụp đổ; hầm mới đào - ngập bùn nước... Có chiến sĩ đang chăm chú đeo ống nghe nhận điện, sét đánh vào hệ thống ăngten làm tai rỉ máu tươi, ngất đi, nhưng khi tỉnh lại vẫn không chịu rời buồng thu. Mưa bão làm đứt ăngten, thế là mặc cho đêm tối, sấm chớp gào thét, cán bộ, chiến sĩ Trạm phát đã lao ra leo lên đỉnh cột cao căng dây, níu cột giữ cho mạch máu thông tin thông suốt.

Cột ăngten phải dựng có độ cao đúng yêu cầu kỹ thuật, nhưng lại phải xen kẽ tự nhiên trong những vườn cây có sẵn, rồi trồng thêm cây, chăm bón cho dây leo um tùm lên những cột sắt cao vút... Đã thế, những khi đi kiểm tra, thấy vẫn chưa yên tâm, đồng chí Tiểu đoàn trưởng Đào Phố còn chỉ thị cho các đại đội phải nấu chảy nhựa đường, sơn đen tất cả các sứ quả bàng, sứ tai mèo trên các dây níu, "có như thế mới chọc "mù" được mắt bọn giặc lái Mỹ".

Khi đã làm "mù" được mắt giặc Mỹ thì lại bị giặc lụt gây biết bao khó khăn vất vả. Trận lụt lịch sử 1971, nước tràn về rất nhanh, đe dọa làm ngập tất cả các hầm đặt máy của Đại đội 13. Nước ngập đến đâu, anh em be bờ tát nước đến đó. Sau mỗi phiên việc, rời máy ra, là không ai bảo ai, tự cầm lấy gầu chậu hối hả múc nước cứu hầm, cứu máy. Cả tháng ròng nhiều đêm anh chị em thức trắng làm việc, tát nước, giữ vững trận địa, giữ vững liên lạc cho đến khi giặc lụt phải lui. Cứ như vậy kiên nhẫn, thầm lặng, liên tục làm việc hết ca này tiếp ca khác giữ cho mạch máu đỏ thông tin không lúc nào ngừng. Báo vụ viên Nguyễn Tá Trường cất lên lời ca:

Ta đi thay ca trong đêm,

Trăng đón ta từ cửa sổ.

Khi chân ta bước xuống thềm,

Trăng vẫn nhìn theo chan chứa.

Tịch tà vang lên thiết tha!

Ngày đêm chuyển dòng máu đỏ,

Ngày đêm xuống ca - lên ca!

Đồng chí Nguyễn Tất Thắng là một báo vụ suốt 8 năm lặn lội ở chiến trường miền Nam ác liệt; tháng 10 năm 1966 về làm chính trị viên Đại đội 5, đã kể chuyện chiến đấu cho đơn vị nghe. Rồi từ đó, hình ảnh những đồng chí báo vụ ở chiến trường thiếu ăn, thiếu mặc, bao năm nắng dãi, mưa dầm trong rừng sâu đầy muỗi vắt, chất độc hóa học và bom đạn của địch, lên cơn sốt rét, cánh tay mỏi rã rời vẫn nghiến răng quay máy pháp điện (ragônô) giữ vững liên lạc... đã khắc sâu vào tâm trí cán bộ, chiến sĩ tiểu đoàn.

Rồi có lần, sau khi hoàn thành đợt công tác ở chiến trường miền Nam trở về, đồng chí Trần Đài, nguyên Đại đội trưởng Đại đội 13 đến thăm đơn vị, kể lại những gương chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn của các báo vụ ở chiến trường. Có tổ đài phần đông là nữ, luôn làm việc dưới làn bom đạn ác liệt của địch. Có đồng chí nữ báo vụ đang mải mê chuyển điện, bị một mảnh bom hớt mất một mảng da đầu mà vẫn không rời phiên việc. Nghe đến đó, cả đại đội lặng đi, nhiều người rơm rớm nước mắt. Ngày hôm sau, ở các tiểu đội xuất hiện khẩu hiệu mới trên báo tường:

"Cảm thông bạn ở chiến trường

Thuận lợi xin nhường, nhận lấy khó khăn".

hoặc:

"Trung với Đảng vô hạn

Yêu miền Nam thiết tha

Thuận lợi xin nhường bạn

Khó khăn quyết băng qua".

Các đợt thi đua tìm hiểu về cách mạng miền Nam, phấn đấu giành các danh hiệu "Dũng sĩ chính xác cao". "Dũng sĩ năng suất cao" vì miền Nam ruột thịt... bừng lên sôi nổi. Anh chị em còn viết thư trao đổi kinh nghiệm gửi tới những người đồng chí thân yêu của mình đang ngày đêm vượt qua biết bao hy sinh, gian khổ giữ vững làn sóng điện từ tiền tuyến về hậu phương.

Lần tiểu đoàn đón các đồng chí dũng sĩ miền Nam về thăm và kể chuyện chiến đấu là một kỷ niệm khó quên. Sau lời giới thiệu vắn tắt của chính trị viên tiểu đoàn Nguyễn Xuân Bá, các anh Trạc, Ngọ bị hỏng cả hai mắt đã kể chuyện với niềm lạc quan vui vẻ. Rồi chị Hồng, mất cả hai tay; chị Khánh Vân hỏng cả hai mắt vẫn say sưa cất cao tiếng hát, lời thơ... thì cả tiểu đoàn không nén nổi niềm xúc động vô hạn. Từ trái tim mỗi người xốn xang một tình cảm đặc biệt, luôn luôn thôi thúc mọi người phải vươn lên, làm một cái gì đây để cùng với đồng bào, đồng chí cả nước nhanh chóng giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Ở hầm thu, anh em chọn máy thu tốt nhất, nhạy nhất dành cho thu canh, để bất kỳ lúc nào bạn gọi về cũng nghe được. Những giờ cao điểm lại cử thêm người "canh phụ", "canh lót", quyết không để "lọt lưới". Có lúc tập trung hai, ba máy phát tốt trả lời bạn. Khi bạn yêu cầu thay người khác vào làm việc, thế là trong ca ai giỏi, vào thay luôn. Khi bạn yêu cầu được phát điện trước, đồng ý! Xin nhường ngay! Có lần ở chiến trường một số đài mất liên lạc với nhau, báo vụ Tiểu đoàn 77 sẵn sàng nhận nhiều bức điện, rồi tìm mọi cách chuyển đến cho đài cần nhận. Đôi khi gặp bạn làm việc nóng nảy, thiếu bình tĩnh thì báo vụ ở đây lại càng ôn hòa, nhã nhặn, giúp nhau giải quyết công việc nhanh gọn. Mọi người thường kể cho nhau nghe chuyện về những cán bộ, chiến sĩ báo vụ rất "hiền lành", rất khéo "chiều" bạn, chiếm được lòng yêu mến, tin cậy của bạn. Anh chị em vừa có trình độ chuyên môn giỏi, lại có đức tính điềm đạm, lòng nhân ái... nên chỉ cần "dạo" qua vài nhịp maníp, chuyển nhận vài bức điện... thì đài bạn dù có nóng nảy đến đâu cũng phải "gờm" và "kiêng nể", như các đồng chí Nguyễn Ngọc Đát, Nguyễn Thanh Thản, Nguyễn Đình Hậu, Dương Thị Dung, Nguyễn Thị Bào, Ngô Thị Lưu, Nguyễn Thị Thịnh và nhiều anh chị em khác. Những Chiến sĩ quyết thắng, Chiến sĩ thi đua ấy ngày nay đều đã trưởng thành, có đồng chí được đào tạo, bồi dưỡng trở thành cán bộ cao cấp của Đảng và quân đội.

Năm 1968, Đài X20 viết thư gửi về Tiểu đoàn 77: Đài vô tuyến điện của Bộ trách nhiệm cao, thái độ khiêm tốn, có tinh thần nâng đỡ bạn, xứng đáng là mẫu mực cho chúng tôi học tập. Tháng 2, năm 1974, Đài Y01 Quân khu 5 viết thư về: "Thông tin của Bộ canh rất nhậy, gọi lúc nào, được lúc ấy; máy nối các sư đoàn chỉ huy chiến đấu, hiệp đồng tác chiến giúp cho Quân khu 5 hoàn thành tốt nhiệm vụ".

Thế nhưng... không rõ từ đâu, không biết tự bao giờ, trong anh chị em báo vụ truyền miệng nhau câu "Phi sai sót, bất thành báo vụ", thế là tư tưởng tiêu cực có nơi ẩn náu. Hễ có ai chuyển nhận điện sai sót là lại đưa cái "lá chắn" kia ra chống đỡ. Nên tuy công việc vẫn trôi chảy, tiểu đoàn vẫn hoàn thành nhiệm vụ, nhưng nghiêm khắc kiểm điểm sâu sắc về chất lượng vẫn thấy còn có chỗ chưa ổn.

Đành rằng yêu cầu thu phát điện vô tuyến cho chính xác là việc tổng hợp rất nhiều yếu tố chủ quan, khách quan, nhưng tiểu đoàn có thể hạ tỷ lệ sai sót xuống thấp hơn được không? Và tỷ lệ đó là bao nhiêu? Đó là câu hỏi day dứt, trăn trở từ Trung đoàn 205 đến tiểu đoàn và đến từng cán bộ, chiến sĩ. Lúc bấy giờ, tỷ lệ sai sót từ 8 đến 10 phần nghìn; thỉnh thoảng mới có tuần đạt 5 phần nghìn. Nghĩa là cứ nhận 1.000 bức điện thì có 5 phải nhận lại.

Đảng ủy Trung đoàn 205 có Nghị quyết chuyên đề lãnh đạo nâng cao chất lượng thông tin, kiên quyết giảm sai sót thông tin vô tuyến điện xuống 2 phần nghìn. Trung đoàn trưởng Phạm Kim Bạo, Chính ủy trung đoàn Nguyễn Tiến Thủy cùng cán bộ cơ quan không mấy khi vắng mặt ở Tiểu đoàn 77 để chỉ đạo đơn vị tổ chức thực hiện bằng được chỉ tiêu trên.

Tiểu đoàn trưởng 77 lúc ấy là đồng chí Hà Duy Trọng luôn "nắm" chắc các trợ lý tham mưu, chính trị, hậu cần, kỹ thuật; xuống từng đại đội, từng trạm, tổ chức những "tuần cao điểm chống sai sót" đi sâu nghiên cứu tỉ mỉ từng khâu, từng mặt công tác, rút ra những nguyên nhân ưu khuyết điểm, đề xuất biện pháp cụ thể thực hiện nghị quyết chống sai sót.

Từ chi bộ đến các tổ chức quần chúng sôi nổi thảo luận xoay quanh nội dung: Tại sao phải giảm sai sót? Làm thế nào để giảm sai sót xuống 2 phần nghìn? Mọi người đều thấm thía câu nói của một đồng chí cán bộ cấp trên: "Tinh thần cách mạng tấn công của thông tin vô tuyến điện là đảm bảo chính xác 100%, không được phép để 2 phần nghìn sai sót. Nếu như 2 phần nghìn đó lại rơi vào tên người chỉ huy, tên địa điểm, thời gian hiệp đồng tác chiến... thì cơ yếu không dám dịch; phải nhận lại, điện mất thời gian tính. Tuy nhiên để tiến tới đạt chính xác 100% trước mắt giảm sai sót xuống 2 phần nghìn". Nhiều ý kiến liên hệ sâu sắc thành khẩn những sai sót do tác phong chủ quan, thiếu thận trọng của mình gây ra trước đây; rồi mỗi người góp một ý kiến bàn biện pháp thực hiện. Từ việc "lấy cần cù bù thông minh", hai, ba người cùng nhận một bức điện, rồi đối chiếu, kiểm tra lại; rồi tổ chức kèm cặp nhau học tập trong phiên ca, biến mỗi giờ công tác thành một giờ học tập nâng cao thêm trình độ. Tranh thủ học thêm vào giờ nghỉ, ngày nghỉ với phương châm "thu chính xác, phát chân phương". Nghiên cứu sắp xếp lực lượng "chuyên đài", "chuyên mạng", cử người có kinh nghiệm, có trình độ cao làm việc với những đài trọng tâm, nhiều việc, liên lạc khó khăn. Rồi những việc tưởng chừng nhỏ nhặt như không đưa thư cho báo vụ trước khi lên ca làm việc, như việc làm nơi phơi phóng quần áo chu đáo, để khi gặp mưa gió báo vụ vẫn yên tâm dồn hết tâm trí vào chuyển nhận điện chính xác. Thực hiện chế độ "vào kiểm tra, ra nhận xét" giáo dục xây dựng ý thức tự giác chấp hành mọi quy định chế độ kỷ luật đảm bảo thông tin, giữ gìn bí mật trong công tác.

Phong trào thi đua phấn đấu trở thành "chiến sĩ chính xác", "kiện tướng chính xác", vươn lên chiếm lĩnh "đỉnh cao 2 phần nghìn"... từng giờ từng phút diễn ra thầm lặng, kiên nhẫn nhưng rất hào hứng, phấn khởi. Kỷ lục 12 vạn nhóm điện chính xác do kiện tướng Vương Thị Ngọc Phượng vừa đạt được, đã bị các kiện tướng Chuông, Tịnh, Nghiêm, Quang, Hân, Thịnh, Túc... phá vỡ và liên tiếp lập kỷ lục mới.

Đại đội 11 làm nhiệm vụ đảm bảo liên lạc nội bộ bằng các phương tiện điện thoại, điện báo, tiếp sức đã nhạy bén tìm mọi biện pháp phục vụ thông tin thông suốt, chính xác với tinh thần "Đoàn kết hiệp đồng, lập công tập thể". Mạng liên lạc giữa 3 đại đội rộn ràng suốt ngày đêm, khi thì cùng nhau đối chiếu từng nhóm điện, khi thì Đại đội 11 thông báo trước sẽ có điện tối khẩn, thượng khẩn cho những đài nào để Đại đội 5 và Đại đội 13 chủ động gọi đài canh của bạn ngay, đài bạn lên máy sẵn sàng nhận điện. Vì thế mà nhiều bức điện đến trạm, chỉ sau 5 phút đã chuyển chính xác đến đài bạn ở chiến trường xa.

Tỷ lệ sai sót bị đẩy lùi, từ 10 phần nghìn, rút xuống 8 phần nghìn, 5 phần nghìn, rồi 2 phần nghìn! Nhiều tuần chỉ có 0,5 phần nghìn! Trong thời điểm phục vụ thông tin cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1968, chiến dịch Đường 9 - Nam Lào - 1971; chiến dịch 1972 và Đại thắng mùa Xuân 1975 thường xuyên đảm bảo chính xác 100%. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, ta thu tài liệu của địch, được biết bọn Mỹ - ngụy hết sức sửng sốt kinh ngạc tự hỏi: "bằng cách bố trí mạng truyền tin như thế nào mà Việt Cộng tấn công đồng loạt khắp miền Nam được như thế?".

Trong 55 ngày đêm phục vụ cuộc Tổng tiến công lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam thân yêu, với quyết tầm thần tốc, táo bạo, chắc thắng, số đài trong mạng thông tin vô tuyến điện tăng dồn dập, khối lượng công việc tăng gấp hai, ba lần. Từ tiểu đoàn phó Nguyễn Hữu Cừ, các đại đội trưởng Nguyễn Văn Tiếp, Phạm Ngọc Tỉnh... đến các cán bộ ca trưởng, chiến sĩ trong tiểu đoàn liên tục ngày đêm thay nhau bám máy, bám đài làm việc bền bỉ, dẻo dai với niềm phấn khởi vô hạn. Đã chuyển nhận 41.365 bức điện, đạt chính xác cao nhất, giữ vững liên lạc từ Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng Tư lệnh đến Bộ chỉ huy chiến dịch và đến tất cả các mặt trận toàn miền Nam.

9 giờ 25 phút, ngày 30 tháng 4 năm 1975 tổng thống ngụy quyền Dương Văn Minh xảo quyệt lên đài Sài Gòn yêu cầu ta ngừng bắn. Ngay sau đó, vào hồi 10 giờ 25 phút, Bộ Chính trị có công điện số 925: "Tiếp tục tấn công vào Sài Gòn theo kế hoạch tiến quân với khí thế hùng mạnh nhất, giải phóng và chiếm lĩnh toàn bộ thành phố, tước vũ khí quân địch, đập tan chính quyền các cấp của địch, đập tan triệt để mọi sự chống cự của địch". Bảy phút sau, vào lúc 10 giờ 32 phút trung sĩ báo vụ Hoàng Thị Khanh đã chuyển xong bức điện lịch sử đó đến Bộ chỉ huy chiến dịch. Và đúng 11 giờ 30 phút lá cờ cách mạng đã tung bay trên nóc Dinh Độc Lập. Đài Sài Gòn truyền đi tiếng "tổng thống" ngụy quyền xin hạ vũ khí đầu hàng vô điều kiện!

Đó là giờ phút thiêng liêng nhất của dân tộc ta! Giờ phút thiêng liêng ấy là sức mạnh diệu kỳ cổ vũ động viên cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 77 anh hùng ngày đêm tận tụy giữ vững làn sóng điện cách mạng tỏa khắp mọi miền của Tổ quốc Việt Nam thống nhất.

Đăng bởi Quang Hưng (nguồn “Ký ức Cựu chiến binh Thông tin liên lạc - Tập 2”)