Đại tá Phạm Đình Phong - nguyên
Chính ủy - Bí thư Đảng ủy Lữ đoàn 596, Bộ tư lệnh Thông tin liên lạc
... Khẩu pháo của chúng tôi
vừa kéo vào tới đất của Bản Tấu (Bản Tấu là địa danh của trận địa Pháp đầu tiên
được chuẩn bị để đánh vào Điện Biên Phủ) thì anh em chúng tôi nhận được lệnh của
Bộ chỉ huy chiến dịch: "Tất cả các đơn vị kéo pháo ra vị trí ban đầu chờ lệnh".
Được lệnh mà anh em chúng
tôi ai nấy rã rời cả chân tay! Ai cũng thắc mắc: Sau bao ngày đêm gian khổ mới đưa
được pháo vào trận địa! Thế mà lại phải kéo pháo ra... ngay đêm đó tôi thấy chi
bộ đảng họp, tổ đảng họp, anh em đơn vị thì thầm với nhau chắc là có chuyện gì đặc
biệt lắm đấy!
Sáng hôm sau, từng khẩu đội
pháo một họp để nghe phổ biến nhiệm vụ, anh Nghĩa trung đội trưởng phổ biến tình
hình. Bị quân ta tấn công mạnh, quân địch đã phải rút khỏi Thượng Lào và thị xã
Lai Châu về tăng cường phòng thủ cho tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, tình hình địch
đã có những thay đổi... về phía quân ta: Trận địa đã bị lộ, pháo của ta lại kéo
bằng tay, tiếp đạn cho pháo lại bằng đôi vai của dân công vác từng quả một.
Không bảo đảm được tính cơ động cho pháo của ta khi tham gia chiến đấu. Vì những
lý do đó nên Bộ chỉ huy chiến dịch quyết định kéo pháo ra, thiết lập trận địa mới.
Lúc này anh em chúng tôi mới hiểu rõ, quyết tâm, động viên nhau làm tốt nhiệm vụ.
Trời Điện Biên đã vào đông,
cái lạnh của núi rừng Tây Bắc, khiến anh em chúng tôi không khỏi chạnh lòng nhớ
tới quê hương những ngày giáp Tết. Ngay đêm đó 26 tháng 1 năm 1954, tiểu đội
công binh chúng tôi gồm 12 người, anh Nguyễn Tự là tiểu đội trưởng, tôi là tiểu
đội phó, được anh Nghĩa trung đội trưởng thông báo "Lên tiểu đoàn nhận nhiệm
vụ mới". Như vậy tiểu đội tôi không còn được trong đội hình kéo pháo ra,
mà phải đi làm nhiệm vụ khác. Sau một đêm hành quân cật lực tiểu đội tôi mới tới
được tiểu đoàn, sau vài giờ nghỉ ngơi cho lại sức, anh Nguyễn Đình Năm tiểu
đoàn trưởng trực tiếp gặp chúng tôi giao nhiệm vụ. Anh nói: "Lý do phải
kéo pháo ra chắc các cậu đã rõ cả rồi, chính vì lý do đó mà mặt trận cần phải
có một trận địa pháo mới! Trận địa này phải đạt được những yêu cầu sau:
- Bí mật nằm ở những góc khuất
bất ngờ.
- Đường kéo pháo vào phải bằng
ô tô tới tận các hầm pháo, để bảo đảm tính cơ động khi chiến đấu.
- Phải có một trận địa nghi
binh ở phía trước để thu hút phi pháo của địch. Bảo vệ an toàn cho trận địa
pháo của ta.
- Nhiệm vụ mở đường mới đã
có các đơn vị tham gia chiến dịch mở. Riêng tiểu đội các cậu được giao nhiệm vụ
biệt phái, đi phối thuộc với Trung đoàn pháo 45 tiến hành lập trận địa nghi
binh, nhiệm vụ như thế nào khi tới Trung đoàn pháo 45 sẽ được giao cụ thể. Trước
khi lên đường tiểu đoàn sẽ trang bị mới cho các cậu: một bộ đồ mộc công (đó là bộ
đồ làm mộc gồm đục, chàng, cưa, búa...) và những cuốc xẻng mới để sang đó các cậu
tác nghiệp cho nhanh".
Nhìn quanh chúng tôi một lượt,
tiểu đoàn trưởng hỏi: Nhiệm vụ đại thể là như vậy có cậu nào hỏi gì không?
Anh em chúng tôi nhìn nhau
và đồng thanh đáp... Rõ!
(Vì mọi việc cụ thể phải đến
Trung đoàn pháo 45 mới biết) tiếp đó là anh Vương Thiều tiểu đoàn phó, tham mưu
trưởng giao cho chúng tôi địa chỉ cần đến của Trung đoàn pháo binh 45 và căn dặn:
Thời gian rất gấp, tới đó nhận nhiệm vụ các cậu phải bắt tay vào công việc
ngay. Tất cả chúng tôi đều tỏ quyết tâm qua lời đáp... Rõ! Anh Năm tiểu đoàn
trưởng đứng dậy vỗ vai, bắt tay từng người và căn dặn thêm: Các cậu nhớ phát
huy truyền thống mở đường của tiểu đoàn ta trong chiến dịch Hòa Bình nhé!
Đêm ấy, trận gió đông bắc đầu
mùa đã len lỏi dẫn chúng tôi đi xuyên rừng, vượt suối, qua các khúc đường kéo
pháo bằng ô tô do bộ đội ta vừa mới mở. Địa điểm chúng tôi đến là dãy núi phía
đông Mường Thanh, ở đó các anh trong ban chỉ huy Trung đoàn pháo 45 đang ngóng đợi.
Tiểu đội chúng tôi được đón tiếp như một đoàn khách quý. Cuộc liên hoan nhỏ được
bầy ra bằng những chiến lợi phẩm vừa mới thu được từ Lai Châu về, anh Thắng,
Chính ủy Trung đoàn pháo 45 nói: Tiểu đội công binh được Bộ chỉ huy mặt trận cử
về phối thuộc với trung đoàn pháo chúng ta đã tới, tôi xin mời anh em cùng
chúng tôi liên hoan (ăn Tết trước) để bắt tay vào nhiệm vụ mới! Chúng ta vừa
liên hoan vừa nghe nhiệm vụ nhé! Anh nói: Trận địa mới của chúng ta phải bảo đảm
tuyệt đối bí mật cho tới ngày, giờ nổ súng; từ việc chuyển quân, mở đường đào hầm
pháo, lập trận địa nghi binh, đều phải tuyệt đối tuân theo các quy định bảo mật
của mặt trận đề ra. Do vậy, trên trận địa mới này, Bộ chỉ huy mặt trận không sử
dụng đến lực lượng dân công, mọi công việc đều do bộ đội đảm nhiệm hết. Tiểu đội
công binh được trên cử xuống phối thuộc với trung đoàn sẽ đảm nhận nhiệm vụ xây
dựng trận địa nghi binh (trận địa giả) và sau cuộc liên hoan này, cán bộ tham mưu
tác chiến của trung đoàn sẽ giao nhiệm vụ và dẫn tới trận địa nghi binh làm nhiệm
vụ ngay. Vì thời gian gấp nên trung đoàn yêu cầu sau 3 ngày trận địa nghi binh phải
thiết lập xong!
... Trận địa nghi binh của
chúng tôi là một quả đồi Sống Trâu, cao hơn trận địa pháo phía sau một chút. Từ
trận địa này chúng tôi nhìn thấy cứ điểm Mường Thanh rõ mồn một! Cầu Mường
Thanh, trận địa pháo của địch, ô tô chúng chạy qua lại nhìn rất rõ! Có cảm giác
như ở đây mình ho to chúng có thể phát hiện được! Sau 2 ngày đêm đào liên tục,
trận địa chúng tôi cơ bản đã hoàn thành: một đường hào dài 30 m, sâu 1,5 m có nắp
và hàm ếch ở 3 đoạn (đoạn giữa và ở 2 đầu). Đây sẽ là nơi xử lý tình huống khi chiến
đấu.
Sau khi hoàn thành xong các
công việc xây dựng trận địa nghi binh, chúng tôi được triệu tập về lại sở chỉ
huy Trung đoàn pháo 45 để nhận nhiệm vụ chiến đấu và hướng dẫn những điều cần
thiết. Anh Hữu tham mưu tác chiến của trung đoàn nói: - Trận địa nghi binh ở
phía trước làm sao phải kết hợp thật chặt chẽ với trận địa thật phía sau ngay từ
quả pháo đầu tiên ra khỏi nòng! Nghĩa là tiếng nổ đầu nòng phải thật khớp với
tiếng nổ bộc phá ở trận địa nghi binh (phải là một) nếu không khớp địch dễ phát
hiện đây là trận địa giả - Tiếp đó nhịp nhàng cứ 6 giây một quả nổ dồn bằng thủ
pháo ném tay cho tới khi có lệnh ngừng!
Để thực hiện yêu cầu trên,
anh em chúng hiện yêu cầu trên. Anh em chúng tôi được hướng dẫn cách điểm hỏa bằng
điện và điểm hỏa bằng tay, chỉ sau một giờ được hướng dẫn chúng tôi đã nắm được
cách mắc dây, lắp kíp, điểm hỏa bằng điện và cách gói bộc phá, gắn kíp, điểm hỏa
bằng tay! Sau đó mỗi chúng tôi được thực tập một lần qua kíp nổ mà không có thuốc.
Được đồng chí tham mưu tác chiến trung đoàn đánh giá làm được tốt. Màn đêm dần
buông xuống tiếng côn trùng rả rích khắp nơi, gió bấc thổi vào cửa hầm như hối
hả, giục giã chúng tôi tiếp tục công tác chuẩn bị cho giờ nổ súng: 4 cây số dây
điện thoại được chúng tôi dỡ ra kiểm tra và đấu nối lại chắc chắn từng mối một
và được thử qua máy điện thoại, chuông kêu giòn giã! Lúc ấy đêm đã về khuya, vợ
chồng chú chim "thủ thỉ thù thì" vẫn còn chuyện trò, to nhỏ đâu đây?
Như ru chúng tôi vào giấc ngủ! Sáng hôm sau chưa rõ mặt người, các chú gà rừng trên
nương đã đánh thức chúng tôi dậy... Sau khi được ăn nắm xôi nóng với thịt hộp
chiến lợi phẩm do anh nuôi thổi nấu qua bếp Hoàng Cầm, ai nấy đều như được tiếp
thêm sức mạnh và ngay sau đó chúng tôi được giao nhiệm vụ mắc đường dây điện
thoại: từ sở chỉ huy trung đoàn tới trận địa nghi binh, theo sự hướng dẫn của
trợ lý thông tin trung đoàn. Hai ngày sau thì chúng tôi triển khai xong hai đường
dây (trong đó có đường dây vu hồi) cả hai đường đều được đào sâu và ghim chặt
xuống đất để bảo đảm an toàn khi chiến đấu. Tiếp sau đó là dựng 3 khẩu pháo giả
làm bằng thân cây chuối trước 3 căn hầm hàm ếch rồi ngụy trang kín đáo chờ lệnh!
Mọi công việc xong xuôi chúng tôi lại trở về sở chỉ huy trung đoàn đợi lệnh và ngay
đêm hôm đó anh Lưu trợ lý quân lực của trung đoàn mang chỉ thị tổ chức chiến đấu
ở trận địa nghi binh xuống phổ biến cho chúng tôi. Anh nói: Tham gia chiến đấu ở
trận địa nghi binh không cần phải nhiều người, ngược lại càng ít càng tốt bây
giờ tôi xin hỏi: trong anh em chúng ta ai là người đã có gia đình (vợ và
con)... Ai là người nhà con một?... Ai là người nhà con đông?... Họ và tên từng
người... ngày sinh... quê quán... khi cần báo tin cho ai... ở làng quê nào...
Sau khi làm xong mọi việc cần làm, anh Lưu nói: tiểu đội công binh chia thành 2
tổ, tổ 1 có anh Phong, anh Bách, anh Cơ, do anh Phong làm tổ trưởng. Tổ 2 có
anh Tự, anh Giáp, anh Nhị do anh Tự làm tổ trưởng (2 cán bộ tiểu đội trực tiếp
làm tổ trưởng).
Khi nhìn lại anh em trong
hai tổ chiến đấu, chúng tôi đều nhận thấy một điều tất cả đều là nhà (con đông)
và chưa anh nào có gia đình (vợ con), anh em chúng tôi nhìn nhau cùng thấm thía
cái nghĩa, cái tình của Đảng đối với nhân dân (trước cái riêng của từng gia
đình và cái chung của toàn dân tộc!).
Tổ tôi được vinh dự tham gia
chiến đấu trước và được dẫn qua hầm của cơ quan tham mưu tác chiến, số còn lại được
dẫn qua hầm của cơ quan tham mưu hậu cần. Tôi thấy bản đồ các trận địa pháo
treo la liệt, chuông điện thoại các máy đổ liên hồi. Các trận địa tới tấp báo
cáo về sở chỉ huy: họ đã sẵn sàng đợi lệnh, chúng tôi tới trước một bản đồ trận
địa mà tổ tôi đảm nhận nhiệm vụ nghi binh. Anh trưởng ban tác chiến của trung
đoàn nói rõ yêu cầu với tổ chúng tôi:
... Khi lên tới trận địa là
lúc máy điện thoại của các anh phải áp liền tai để nghe khẩu lệnh của sở chỉ
huy (không một phút giây lơi lỏng) và khi nghe thấy khẩu lệnh "Bắn"
thì lập tức phải điểm hỏa bộc phá bằng điện ngay. Để tiếng nổ đầu nòng của pháo
ở trận địa thật, khớp với tiếng nổ thủ pháo ở trận địa nghi binh. Làm được như
vậy là chúng ta đã giành được thắng lợi ngay từ phút đầu. Ở quả pháo đầu. Và
trên trận đánh đầu. Các anh hãy bình tĩnh, dũng cảm, chiến đấu thật tốt. Cả tổ
đồng thanh xin hứa".
Sáng hôm sau, ngày 13 tháng
3 năm 1954, trời vừa tan hết lớp sương mù, những bầy chim ngói đã bay đi tìm
thóc ở các nương. Thì tổ chúng tôi chính thức lên đường vào trận địa. Hành
trang chúng tôi mang theo: bộc phá, dây dẫn, máy điểm hỏa, bật lửa, hương
(nhang) dùng để điểm hỏa bằng tay, nước uống, bánh chưng và không quên một máy
điện thoại của Trung Quốc. Sau bốn giờ hành quân không nghỉ chúng tôi đã tới trận
địa; vội lắp máy điện thoại vào báo cáo về sở chỉ huy trung đoàn. Sở chỉ huy biểu
dương chúng tôi và yêu cầu triển khai nhiệm vụ chiến đấu ngay. Việc đầu tiên là
chúng tôi kiểm tra lại toàn bộ công sự, hầm, hào, tiếp là ba khẩu pháo giả 105 ly
rồi ngụy trang lại chu đáo, sau đó lắp đặt bộc phá điểm hỏa bằng điện cho ba khẩu
pháo rồi đến các quả bộc phá điểm hỏa bằng tay (đốt bằng hương) được xếp đặt thứ
tự ngay ngắn trong các công sự hàm ếch. Lúc này trời đã xế chiều những chiếc
máy bay Đacôta vận tải của địch thả những dù hàng cuối cùng trong ngày xuống Mường
Thanh thì chúng tôi nhận được lệnh của sở chỉ huy trung đoàn:
... Tất cả vào vị trí chiến
đấu, máy điện thoại áp liền tai đợi lệnh..." thật không còn gì linh thiêng
và hồi hộp hơn khi chờ lệnh chiến đấu (nổ phát súng đầu tiên). Tôi nhắc anh em
trong tổ: tranh thủ ăn bữa chiều, kẻo tối đói... Màn đêm trên đất Điện Biên đã
dần buông xuống, những chiếc xe cam-nhông của địch đi chở hàng tiếp tế do máy
bay chúng thả xuống ban chiều đã bật đèn pha loang loáng, dọc ngang trên cứ điểm
Mường Thanh. Lúc này là 17 giờ 5 phút ngày 12 tháng 3 năm 1954 bỗng tiếng...
u... u trong tổ hợp điện thoại ngưng lại. Thay vào đó là mệnh lệnh chiến đấu từ
sở chỉ huy vang lên, hạ lệnh cho quyền tư lệnh pháo binh Đào Văn Trường
"cho nổ súng"! Ngay sau đó, khẩu lệnh từ sở chỉ huy pháo binh hô vang
(tôi cũng theo đó hô vang):
... Mục tiêu... cự ly... tầm...
hướng... đạn phá...
Đạn xuyên loạt đầu "Bắn"!
Khẩu lệnh bắn vừa dứt thì đồng thời trận địa chúng tôi rung lên ánh chớp sáng
loà do ba quả bộc phá của chúng tôi vừa điểm hỏa bằng điện! Và ngay sau đó là
những thủ pháo điểm hỏa bằng tay tung ra phía trước rất ăn khớp nhịp nhàng đúng
như kế hoạch đã định. Tôi tranh thủ nhoài người lên miệng công sự quan sát về
phía cứ điểm Mường Thanh thấy đang chìm ngập trong khói lửa và ánh chớp. Từ ống
nghe của điện thoại chúng tôi được sở chỉ huy trung đoàn biểu dương: đã phối hợp
tuyệt vời ngay từ quả pháo đầu trong loạt đạn đầu đã góp phần làm cho các trận
địa pháo của địch thiệt hại nặng, không kịp phản ứng (tôi đọc lời biểu dương đó
cho cả tổ nghe).
Sau những phút hoảng loạn, định
thần lại, pháo binh của địch mới bắt đầu phản pháo lên trận địa chúng tôi một cách
yếu ớt. Vì lợi thế nằm trên lưng trâu nên trận địa của chúng tôi khi bị pháo địch
phản lại, đạn rơi xuống bụng và chân trâu hết. Cũng có đôi có đôi quả rơi vào
chỗ chúng tôi gây những tiếng nổ chát chúa ù tai và sạt lở ít hầm hào, không ai
làm sao cả.
Sáng ngày hôm sau sương mù
còn đang bao phủ khắp núi rừng Điện Biên, từ sở chỉ huy trung đoàn gọi tới trận
địa, động viên và giao nhiệm vụ: "Giở hết ngụy trang trên trận địa, sẵn
sàng thu hút máy bay địch" chỉ sau 20 phút trận địa chúng tôi đã phơi bày
ra (nửa kín nửa hở) đúng như ý đồ chỉ đạo lúc này sương mù còn dày, các chú gà rừng
vỗ cánh bay qua trận địa đi kiếm ăn. Tôi tranh thủ đi kiểm tra hầm hào của anh
em và động viên nhau "Quyết chí giữ vững trận địa" cũng nhắc nhau
tranh thủ ăn để lấy sức, lúc này ai cũng thấy đói muốn ăn. Song không ai ăn được
vì mồm miệng đắng quá bởi khói bộc phá và khói đạn pháo đêm qua.
Mặt trời phía đông đã có những
tia nắng xuyên qua lớp sương mù xuống những cánh rừng lúp xúp phía xa. Trên bầu
trời xuất hiện những chấm đen đang lao về phía trận địa của chúng tôi. Ngay lúc
đó lệnh của sở chỉ huy "Tất cả xuống công sự bám sát hoạt động của địch".
Tốp đầu hiện rõ 3 chiếc khu
trục (hen cát) bổ nhào cắt bom cũng là lúc các trận địa phòng không được lệnh nổ
súng. Pháo 12,7 ly, 14,5 ly và 37 ly lửa đạn bao vây tốp máy bay địch, một chiếc
bốc cháy lao về hướng tây bắc cánh đồng Mường Thanh. Tốp thứ 2, 3 chiếc
Bêvanhxít (B26) bổ nhào cắt bom, chúng tôi chưa kịp nhận ra việc gì, sau đó thì
trận địa rung lên hất chúng tôi về mỗi phía nằm yên bất động. Trận địa bị trúng
bom hoàn toàn, đường dây thông tin bị đứt. Khi tỉnh lại cả 3 chúng tôi đều nằm ở
quân y viện Cửu Long (đó là bệnh viện tiền phương của chiến dịch) được các cô y
tá kể lại (giọng nói qua nước mắt) các anh vào đây được hai ngày rồi. Bọn em cứ
tưởng các anh không qua được. Mắt anh nào cũng lồi ra. Mồm, mũi anh nào cũng đầy
máu. Thoi thóp thở. Một chị đứng tuổi vừa cười vừa nói: "Thật là phúc cho
các em được tổ tiên phù hộ. Không thì...". Cả tổ chúng tôi chỉ còn biết
tươi cười cảm ơn sự chăm nom, săn sóc của các anh, các chị: Hộ lý, y tá, bác sĩ
cùng "tổ tiên" đã cứu lấy chúng tôi. Cả nhóm phá lên cười vui vẻ,
ngay sau đó anh Lưu trợ lý quân lực của trung đoàn tới đón và dẫn chúng tôi về
sở chỉ huy trung đoàn. Người đầu tiên ra đón chúng tôi là anh Thắng chính ủy
trung đoàn mắt anh đỏ hoe hai tay dang rộng ôm lấy từng người chúng tôi, anh
nói: "Hoan hô các thiên thần của chúng ta đã từ cõi chết trở về". Anh
em chúng tôi rung động thật sự. Nước mắt cứ trào ra. Trước thái độ, cử chỉ của
người chính ủy thay mặt Đảng nói lên những lời như vậy. Tưởng như không có phần
thưởng nào cao quý hơn. Khi đưa chúng tôi vào bệnh viện thì tổ anh Tự đã vào
thay thế nhiệm vụ của tổ chúng tôi chiến đấu tiếp...
Hôm nay viết lại những chuyện
này không biết các bạn chiến đấu của tôi (tuổi đã ngoài 70) ai còn ai mất ở những
vùng quê nào? Nếu đọc những chuyện này xin các anh hãy biên thư cho tôi, mong
được hàn huyên cùng các anh.
Tháng 5-2004
Đăng bởi Quang Hưng (nguồn “Ký ức Cựu chiến binh Thông tin”)
0 comments:
Đăng nhận xét