Tiểu đoàn Thông tin 303 trong Chiến dịch Điện Biên Phủ 1954

Đại tá Đào Ngoạn - nguyên Trợ lý Hữu tuyến điện Ban 3 chiến dịch

Lúc bấy giờ tôi là trợ lý Ban 3 chiến dịch Điện Biên Phủ, nên tôi xin kể về việc tổ chức thông tin phục vụ Bộ chỉ huy chiến dịch đến khi toàn thắng.

Khác với các chiến dịch trước đây, chiến dịch Điện Biên Phủ có quy mô rất lớn. Bộ Tổng tư lệnh sử dụng lực lượng tới bốn Đại đoàn bộ binh cùng nhiều đơn vị pháo binh, cao xạ pháo, tên lửa; lực lượng dân công rất đông; hệ thống kho tàng, quân y rải rác dọc theo tuyến hành quân... Việc kết hợp giữa quân sự và dân sự với các địa phương cũng chặt chẽ hơn các chiến dịch khác.

Về cách đánh của ta cũng rất linh hoạt. Từ phương châm đánh nhanh, tiêu diệt nhanh chuyển sang phương châm đánh chắc, thắng chắc. Do vậy, thông tin phải tích cực chuẩn bị về mọi mặt thật chu đáo, có nhiều phương án từ cách tổ chức triển khai và sử dụng các phương tiện.

Tôi và đồng chí Phúc Thảo thường được hành quân trước. Còn bác Thúy đi cùng Bộ chỉ huy chiến dịch. Qua Tuần Giáo chừng 15 km về phía Điện Biên Phủ thì chúng tôi trú quân tại khu vực cạnh con suối lớn, sau này mới biết đó là Thẩm Púa. Bộ chỉ huy chiến dịch đã tạm dừng tại đây để kiểm tra lại kế hoạch. Sau khi dự cuộc họp tại Bộ chỉ huy chiến dịch về, bác Thúy cho tập trung số cán bộ chúng tôi lại để phổ biến rõ hơn về yêu cầu của chiến dịch, rồi lại tiếp tục hành quân đến vị trí tổ chức Sở chỉ huy chiến dịch. Tại Mường Phăng, chúng tôi được phổ biến chính thức về yêu cầu liên lạc từ Bộ chỉ huy xuống các đơn vị tham gia chiến dịch và tổ chức bảo đảm liên lạc trong nội bộ Sở chỉ huy và các đơn vị khác như cơ quan địa phương, dân công, hậu cần,... yêu cầu bảo đảm an toàn, bí mật trong việc sử dụng các phương tiện thông tin trong quá trình chuẩn bị cũng như khi triển khai chiến đấu. Sau đó giao nhiệm vụ cho Tiểu đoàn 303 quán triệt, động viên cán bộ và chiến sĩ bắt tay vào làm nhiệm vụ với tinh thần khẩn trương, phấn khởi và quyết tâm cao, khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ.

Theo đúng tinh thần chỉ thị của đồng chí Trưởng ban 3, chúng tôi - những trợ lý của Ban 3 chiến dịch cùng Ban chỉ huy Tiểu đoàn 303 lúc đó do anh Trần Sơn làm Tiểu đoàn trưởng bắt tay vào triển khai nhiệm vụ. Tôi được phân công thường trực bên cạnh bác Thúy để theo dõi việc triển khai của Tiểu đoàn 303, tập trung theo dõi việc liên lạc bằng đường dây điện thoại và chuyển đạt. Anh Nguyễn Diệp theo dõi hệ thống vô tuyến điện. Anh Phúc Thảo được tăng cường xuống các đại đoàn làm phái viên để giúp các đại đoàn triển khai bảo đảm liên lạc... Ban đầu giữa ta và địch còn ở xa nhau. Trong quá trình chiến đấu và đến khi tiêu diệt địch ở toàn cứ điểm thì cự ly giữa ta và địch ngày càng khép chặt lại, hàng nghìn cây số giao thông hào chằng chịt, bao vây từng cứ điểm, làm cho địch co cụm dần vào trung tâm.

Từ tình hình trên đòi hỏi tổ chức thông tin liên lạc làm sao phải bảo đảm từ Bộ chỉ huy chiến dịch xuống các đại đoàn, các đơn vị trợ chiến (pháo binh, công binh, cao xạ...), các đài quan sát chủ yếu do Bộ trực tiếp theo dõi, đồng thời phải bảo đảm hệ thống thông tin với hậu phương để chi viện kịp thời.

Chiến dịch này thì bác Hoàng Đạo Thúy là Cục trưởng trực tiếp tham gia, làm Trưởng ban 3 chiến dịch. Vì đặc điểm chiến dịch này như đã nói ở trên có tầm quan trọng đặc biệt, nếu ta thắng lợi sẽ có tác động rất lớn đến toàn bộ cục diện chiến trường, đồng thời hỗ trợ cho phái đoàn ta đàm phán trong Hội nghị Giơ-ne-vơ sắp được tiến hành. Bác Thúy lúc đó đã có tuổi, người cũng không được khỏe nhưng do yêu cầu nhiệm vụ, bác đi tham gia chiến dịch, biết rằng sẽ vất vả nhưng bác rất phấn khởi, vui vẻ và tích cực chuẩn bị tinh thần và tập trung động viên, giao nhiệm vụ cho các anh em cùng đi. Bác đã tìm hiểu kỹ việc tổ chức và đảm bảo thông tin ở các chiến dịch trước đồng thời đề ra những yêu cầu bảo đảm thông tin cho chiến dịch này. Tuy vậy lúc đầu mới chỉ được phổ biến sơ bộ về quy mô và phương thức hoạt động của hệ thống thông tin chiến đấu để tiện nắm tình hình báo cáo về Ban 3 chiến dịch kịp thời.

Các đường dây của Tiểu đoàn 303 triển khai từ Sở chỉ huy chiến dịch xuống tổng đài trung gian của chiến dịch, rồi từ đó đặt máy đầu cuối tại Sở chỉ huy Đại đoàn do Tiểu đoàn 303 phụ trách. Ngoài ra có đường dây vào tổng đài chính của Đại đoàn, từ Đại đoàn trên hướng chủ yếu – 312 còn có đường dây sang Đại đoàn Pháo binh tạo thành đường hiệp đồng giữa bộ binh và pháo binh và vu hồi khi cần thiết.

Tại Sở chỉ huy chiến dịch cũng tổ chức một mạng cho nhiều cơ quan và về hậu phương (ATK Thái Nguyên). Vì vậy mạng nội bộ Sở chỉ huy đường dây điện thoại cũng chằng chịt. Lúc đầu đường dây rải nhanh, lợi dụng địa hình và cây cối để gác dây lên cao, nhưng chiến dịch thay đổi phương châm "Đánh chắc, tiến chắc", hơn nữa phi pháo địch ngày càng nhiều, nên đường dây lại phải hạ thấp xuống, rồi lợi dụng địa hình chỗ nào có thể dùng xẻng vạch thành rãnh rồi dùng găm tre găm dây vững chắc lại. Các trạm chuyển đạt cũng được tổ chức song song với tuyến đường dây, hầu hết các trạm chuyển đạt đều bố trí gần trạm điện thoại, chuyển đạt cũng được đặt tới Sở chỉ huy Đại đoàn, ở hướng chủ yếu còn xuống tận Trung đoàn.

Sau khi mạng lưới thông tin đã được triển khai trong một tuần, chúng tôi phải thử nghiệm đi tất cả các hướng bằng các phương tiện; về chuyển đạt chúng tôi cho chạy đưa công văn và mệnh lệnh thử xuống các đơn vị để tính toán thời gian cho từng đơn vị. Đó là giai đoạn chuẩn bị mọi việc đâu vào đấy cả rồi, chúng tôi yên trí chỉ còn chờ lệnh nổ súng mở màn chiến dịch mà mọi người đã từng mong đợi bấy lâu nay. Nhưng dùng một cái, bác Thúy gọi chúng tôi tới phổ biến tạm hoãn! Có nhiều đơn vị sẽ phải lui về tuyến sau để bảo đảm an toàn, cho nên mạng thông tin đã được triển khai nay phải chỉnh lại, nhất là đối với Pháo binh, cả Sở chỉ huy cũng phải lùi xa về phía sau. Sau khi các đơn vị lùi về tuyến sau, chúng tôi lại phải kiểm tra toàn bộ mạng lưới thông tin bằng các phương tiện. Lúc này đối với thông tin liên lạc cũng rất nhiều khó khăn. Vô tuyến điện sóng cực ngắn, sóng ngắn chưa được mở máy. Để phổ biến cho các chủ nhiệm thông tin chỉ được sử dụng hai phương tiện điện thoại và chuyển đạt. Với hai Đại đoàn 308 và 312 là hai đơn vị chủ công, đồng chí Phúc Thảo phải trực tiếp xuống phổ biến. Và Ban 3 luôn luôn nhắc nhở chúng tôi và các cán bộ phải theo dõi thật sát các biến động, phải trực và thử thông tin, ví dụ anh Diệp thì phải kiểm tra hệ thống mạng vô tuyến điện, chúng tôi chỉ kiểm tra mạng điện thoại, chuyển đạt và thường xuyên báo cáo với Bộ chỉ huy chiến dịch. Cơ quan tham mưu, tác chiến cũng được lệnh của đồng chí Hoàng Văn Thái, lúc nào cũng phải sẵn sàng chiến đấu chứ không phải hoãn mà lơ là. Hoãn giờ nổ súng, một bộ phận lùi ra phía sau, ngược lại thông tin liên lạc thì không hề có hoãn chút nào, mà chính lúc này lại bận rộn khẩn trương hơn lúc nào ở trong giai đoạn chuẩn bị này. Chuyển đạt thì phải giữ liên lạc ở vị trí mới hoặc cơ động theo các đơn vị rút quân, điện thoại phải bảo đảm thông tin cho việc điều chỉnh đội hình, nên chỗ thì phải thu dây, chỗ thì lại phải kéo dây đặt trạm, đặt máy ở vị trí mới mà bộ đội lui về. Tết đó, nhất là đối với thông tin theo chỉ thị của trên lại càng phải bảo đảm sẵn sàng chiến dấu, không được coi mình là được tạm hoãn thông tin không có tạm hoãn. Nhưng riêng 30 Tết, sau khi đã kiểm tra đi các đại đoàn, các trạm thông tin trung gian của Tiểu đoàn 303 xong, những cán bộ tác chiến và thông tin không phải trực mới được vui Tết một lúc buổi tối. Và đêm nay là đêm độc nhất chúng tôi có thời gian ngồi với nhau chơi túlơkhơ (anh Vượng, Hưng, Diệp, Ngoạn) đến gần sáng. Tuy bác Thúy có cho người nhắc không nên chơi khuya quá, còn để sức mà trực theo dõi chiến dịch, nhưng bác vẫn cho thuốc lá để hút. Mà có lẽ chỉ độc nhất có đêm 30 Tết chúng tôi được tương đối rảnh rỗi ngồi chơi với nhau, còn suốt quá trình chiến dịch không lúc nào ngơi việc, không lúc nào được nghỉ ngơi.

Bây giờ nói sang giai đoạn chiến dịch mở màn, bộ đội được lệnh trở lại chiếm lĩnh trận địa tấn công. Bác Thúy triệu tập chúng tôi lại nói: "Lệnh của trên các đơn vị lại nhanh chóng trở lại chiếm lĩnh trận địa xuất phát tấn công, giờ G sắp bắt đầu. Thông tin chúng ta phải kiểm tra lại, phải điều chỉnh giữ vững thông tin liên lạc với tất cả các đơn vị, nhất là thời gian họ đang vào chiếm lĩnh trận địa xuất phát tấn công này". Tất cả chúng tôi đều phấn khởi, vì anh em điện thoại ở các trạm, các đài vô tuyến điện đến, anh em chuyển đạt đều tỏ ra nóng ruột hỏi: "Anh ơi, bao giờ bắt đầu nổ súng? Chúng em ngồi nóng ruột quá!". Trước lệnh nổ súng một ngày, tôi còn nhớ được lệnh nắm chắc thông tin và kiểm tra trước để đồng chí Văn (Võ Nguyên Giáp), đồng chí Hoàng Văn Thái nói chuyện trực tiếp với cán bộ Đại đoàn 308, 312 và pháo binh, những đơn vị sẽ đánh vào Him Lam và cứ điểm Độc Lập. Lệnh này được chúng tôi thi hành ngay. Trao đổi trực tiếp bằng điện thoại với các đồng chí Chủ nhiệm thông tin Đại đoàn, nơi nào cũng báo cáo thông tin liên lạc bằng điện thoại đã thông xuống tới các trung đoàn, các mũi chủ công và các tiểu đoàn trợ chiến. Tất cả đã sẵn sàng bảo đảm cho lệnh nổ súng. Chúng tôi lên báo cáo với bác Thúy, bác Thúy bảo chúng tôi sang báo cáo trực tiếp với tác chiến. Lúc này, cũng có chỉ thị được phép mở máy vô tuyến điện sóng cực ngắn từ Sở chỉ huy Trung đoàn liên lạc với đại đoàn. Tuy nhiên vẫn phải tuyệt đối dùng mật ngữ, không được nói rõ, không được chủ quan cho rằng sóng cực ngắn ở xa địch không nghe được.

Bây giờ tôi nói về thông tin liên lạc trong chiến đấu. 24 giờ sau kể từ khi chúng tôi được bác Thúy phổ biến phải kiểm tra hệ thống thông tin liên lạc để phục vụ giờ nổ súng, lệnh nổ súng đã phát đi! Trong suốt quá trình tiến công, mở đầu là trận Him Lam, tất cả cán bộ Ban 3 thông tin người nào việc nấy ở ngay vị trí của mình. Chúng tôi phải trực tối đa. Cán bộ Tiểu đoàn 303 từ thủ trưởng tiểu đoàn đến cán bộ đại đội, trung đội đều có mặt trực ở vị trí quan trọng nhất để bảo đảm giải quyết mọi tình huống về thông tin cũng như động viên bộ đội làm nhiệm vụ.

Từ Him Lam, từ khi có lệnh nổ súng cho tới hết đêm hôm ấy, các mũi chủ công của Đại đoàn 312 luôn báo cáo về Đại đoàn và Đại đoàn báo cáo lên Bộ chỉ huy chiến dịch qua cơ quan tham mưu và cơ quan tác chiến báo cáo lên đồng chí Văn rất kịp thời, từng đợt, từng đợt tấn công. Bộ binh xin bao nhiêu quả đạn pháo, bắn vào mục tiêu nào, kết quả và cần phải chỉnh pháo thế nào cũng được báo cáo về rõ ràng. Tôi nhớ giữa chừng cũng có gặp khó khăn tại cửa đột phá khẩu, địch tập trung hỏa lực bắn tối đa vào đoạn cửa mở, pháo từ trung tâm Mường Thanh bắn ra, từ cứ điểm Độc Lập bắn sang và ở ngay trung tâm cứ điểm Him Lam bắn ra, tình thế cực kỳ khó khăn, cực kỳ khẩn trương. Nghe được báo cáo từ dưới lên, đồng chí Võ Nguyên Giáp và đồng chí Hoàng Văn Thái đã có chỉ thị kịp thời xuống pháo binh phải tổ chức chế áp pháo địch ngay, chi viện cho bộ binh mà không để sơ suất bắn vào đội hình quân ta ở trước cửa mở. Pháo binh đã thi hành mệnh lệnh đó một cách xuất sắc. Bộ binh đã dồn dập băng qua cửa mở, lao nhanh vào trung tâm. Giữa lúc ấy đường điện thoại qua cửa mở bị đứt, không biết do địch bắn hay quân ta tràn vào vướng dây mà đứt. Liên lạc điện thoại bị gián đoạn chừng 10-15 phút. Tuy đã có vô tuyến sóng cực ngắn bám theo chỉ huy vào trung tâm, nhưng 10-15 phút ấy đối với chúng tôi nóng lòng như lửa đốt. Đường điện thoại được khôi phục, tiếng nói của chỉ huy trung đoàn báo cáo về những diễn biến bên trong trung tâm cụm cứ điểm Him Lam đang dần thuận lợi làm tất cả Sở chỉ huy đều phấn khởi chứ không riêng chúng tôi, những người cán bộ thông tin. Sau khi diệt xong cụm cứ điểm Him Lam, đêm sau quân ta tiến công cụm cứ điểm Độc Lập. Thông tin bảo đảm thông suốt với sự kết hợp cả ba phương tiện chuyển đạt, điện thoại và vô tuyến điện (cả sóng cực ngắn và sóng ngắn).

Thắng lợi đợt 1 tiêu diệt xong 2 cụm cứ điểm Him Lam và Độc Lập làm nức lòng cán bộ, chiến sĩ, các mũi tiến công sâu vào trung tâm tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ bằng các đường giao thông hào chính do bàn tay của các cán bộ, chiến sĩ cứ khoán thước mà đào. Khó khăn mới lại đến! Với thông tin, đường dây càng dài, chất lượng càng khó bảo đảm, đường dây nào bên ngoài giao thông hào thì bị pháo làm đứt, đưa vào lòng chiến hào thì tránh được phi pháo nhưng mật độ dây đi trong giao thông hào của các cấp chiến dịch, đại đoàn, trung đoàn... chằng chịt trên thành hào. Khó nhất là khi phải ghim qua các hàm ếch của bộ binh làm để tránh phi pháo, hàng trăm hàng nghìn người đi lại, khiêng vác, dưới giao thông hào làm cho các đường dây có ghim chắc thế nào cũng phải bật ra, bị đứt, mà đã đứt thì không phải chỉ có đứt ở một đoạn, có khi một đôi dây bị đứt làm nhiều đoạn, việc kiểm tra và thử dây thật khó khăn dây nọ nối vào máy kia, đơn vị này nối vào đơn vị khác, như vậy có khi dây thông suốt mà vẫn không làm việc được. Song "cái khó lại làm ló cái khôn", đường dây đi trong giao thông hào lúc đầu được đánh dấu bằng vải màu buộc vào dây ở từng đoạn. Song màu thì bị đất bùn và mưa ướt làm bết chẳng còn phân biệt nữa – hơn nữa sửa dây vào ban đêm thì làm sao có thể phân rõ màu. Chiến sĩ lại có sáng kiến lấy vỏ hộp cắt ra rồi đục số cũng không ổn, cuối cùng phải phân biệt bằng các miếng to, nhỏ, hình thể vuông, tròn, hình chữ nhật.

Mùa mưa ập đến, các mối nối không đủ vải cách điện để mà bọc, cả đoạn dây hở chạm xuống đất thì thôi đấy! Chiến sĩ điện thoại, tổng đài có mà sái tay quay máy cũng chẳng gọi được ai và liên lạc bị gián đoạn. Thế rồi mỗi khi có khó khăn thì cán bộ, chiến sĩ ta lại nảy ra sáng kiến mới. Do đường dây dài chất lượng thông tin kém, gọi được nhau mà nói chẳng rõ. Một lần đồng chí Văn cần nói trực tiếp với đồng chí Vương Thừa Vũ, đồng chí Lê Trọng Tấn. Đường dây không đứt mà nói nghe chẳng được. Đồng chí Văn nói với bác Thúy có thông tin mà người chỉ huy nói nghe không rõ thì làm thế nào mà chỉ huy được? Bác Thúy họp chúng tôi lại nói tình hình chất lượng thông tin như thế thì có cách gì giải quyết không? Bác bảo chúng tôi: "Các ông nên đi bàn với Tiểu đoàn 303 tìm cách khắc phục thế nào, ông Trần Sơn có nhiều kinh nghiệm đấy". Thế rồi anh Sơn, anh Vượng đưa ra ý kiến trước nhất để nhanh chóng khắc phục ta nên tổ chức trạm trung gian chuyển tiếp, nếu thiếu cán bộ thì tôi trực tiếp đi làm trạm trung gian. Ở Điện Biên ta có Tổng đài Chiến Thắng vừa làm trung gian vừa để tổ chức các đường nhánh chiến dịch - từ Bộ chỉ huy đi các đại đoàn, cán bộ ở đây làm nhiệm vụ trung gian chuyển tiếp cho cấp trên xuống cấp dưới và cho cấp dưới báo cáo lên cấp trên. Trên các trục dây của Tiểu đoàn 303 với các đơn vị tiến vào sâu trung tâm hoặc bố trí xa Sở chỉ huy chiến dịch đều đã tổ chức ra các trạm trung gian. Người làm nhiệm vụ chuyển tiếp phải là cán bộ, có giọng nói rõ, không ngọng, không lắp...

Sau mỗi đợt chiến đấu vòng vây của ta ngày càng khép chặt. Sở chỉ huy cấp Trung đoàn, Đại đoàn cứ dịch dần lên phía trước hoặc hình thành thêm các Sở chỉ huy phía trước. Do vậy đường dây điện thoại ngày càng dài thêm. Cơ số Tiểu đoàn 303 mang đi chiến dịch đã được bổ sung mấy đợt do bị phi pháo và sự phát triển của Sở chỉ huy nên dây không còn đủ nữa. Bác Thúy cho báo về hậu phương đưa thêm ra, nhưng hậu phương cũng không còn nữa. Anh em chúng tôi đề nghị cho người về cứ điểm cũ của địch ở Nà Sản để tìm kiếm các đường dây dịch rải và chôn trong chiến dịch Tây Bắc. Kiếm được ít nào hay ít đó, kịp thời tu bố lại để đáp ứng yêu cầu phát triển của chiến dịch. Nhưng rồi đường dây cáp của địch ta thu được gửi về để sử dụng cũng hết, mà đòi hỏi dây còn nhiều mới đáp ứng được. Suy nghĩ mãi, tôi mạnh dạn đề nghị sử dụng dây thép gai của địch gỡ ra để mắc cho các đoạn dây ngắn phục vụ cho các cơ quan hậu cần ở hậu phương Sở chỉ huy và của các đại đoàn, tháo lấy dây bọc dã chiến của đoạn đường dây đó đưa lên tiền tuyến. Ý kiến đó được đồng chí Thúy chấp nhận. Thế là anh em Tiểu đoàn 303 thử nghiệm trước. Việc gỡ dây thép gai rất vất vả, đôi khi chảy máu tay và rất chậm, nhưng rồi rút kinh nghiệm dần, lấy vỏ đạn làm dụng cụ tháo gỡ, kết quả năng suất ngày càng tăng và khi đưa ra sử dụng ở một số đường nhánh hậu phương thì cũng nghe được, tất nhiên là nghe khó. Nhưng có còn hơn không. Từ kinh nghiệm đó, Ban 3 chiến dịch chủ trương phổ biến xuống các đại đoàn áp dụng. Thế là việc lấy dây thép gai của địch để tận dụng làm đường dây cho một số cơ quan hậu phương tạm sử dụng cũng đã góp phần vào việc giải quyết những khó khăn cấp bách.

Công tác bảo vệ và sửa chữa đường dây còn vô cùng khó khăn, gian khổ. Trên đây, tôi đã nói về đặc điểm chiến dịch, hàng trăm cây số đường dây, hàng vài trăm đôi dây của cấp trung đoàn và đại đoàn của Bộ chỉ huy chiến dịch nằm rải rác khắp giao thông hào, các con suối, các quả đồi dưới làn phi pháo rất ác liệt không lúc nào ngớt, đường dây điện thoại cũng luôn luôn bị gián đoạn, anh em chiến sĩ thông tin đã dũng cảm hy sinh không sợ gian khổ, ngày đêm lao vào những chỗ nguy hiểm để khôi phục liên lạc không để bị gián đoạn. Đã có biết bao gương hy sinh dũng cảm, không tiếc mồ hôi xương máu để giữ vững đường dây thông suốt.

Tôi lại nói về bác Thúy, người chịu trách nhiệm cao nhất về bảo đảm thông tin cho chiến dịch thắng lợi. Trong mọi hoàn cảnh khó khăn như đã nói trên, bác rất bình tĩnh và điềm đạm, bác dẫn dắt cán bộ khắc phục khó khăn phức tạp. Lúc nào bác cũng luôn động viên cán bộ cấp dưới và chiến sĩ kể cả giai đoạn chuẩn bị đi chiến dịch. Mỗi khi có chỉ thị mới, bác họp chúng tôi lại bàn và giao nhiệm vụ cho từng người. Đối với tôi chiến dịch này giúp tôi trưởng thành rất nhiều.

Tôi cũng hết sức kính trọng bác Thúy là trong các tình huống khó khăn nhất, chính bản thân bác lại gương mẫu để anh em chúng tôi làm theo, bác tự đeo lấy ba lô của mình mặc dù có công vụ giúp đỡ. Dù sức yếu, tuổi cao, bác chống gậy hành quân bộ với anh em, chúng tôi thấy như thế, chạy lại muốn mang đỡ cho bác cái túi nhưng bác nhất định không nghe. Bác lấy gương Bác Hồ ra để thuyết phục chúng tôi. Bác nói Bác Hồ cao tuổi như vậy mà còn đi chiến dịch chẳng lẽ tôi không tự đi được à? Các ông thương tôi hóa ra các ông coi thường tôi à? Trong những lúc chiến dịch gay go, bác luôn nghĩ tới anh em cấp dưới phải làm việc đêm ngày mà không được nghỉ. Bác quan tâm tới việc ăn, ở của cấp dưới, có chút quà gì, như có mấy cái kẹo ở mặt trận gửi về biếu gọi là quà chiến lợi phẩm, bác cũng mang chia cho anh em. Riêng với tôi, bác biết tôi nghiện thuốc lá, tuy bác hút píp nhưng bác cũng thường dành mấy bao thỉnh thoảng lại cho chúng tôi mỗi người 1 điếu để mà thức khuya trực công việc. Mấy cái kẹo, vài điếu thuốc lá lúc đó ở mặt trận thật là quý. Nhưng cái tôi muốn nói ở đây về bác Thúy là cái tâm, cái tình.

Sắp kết thúc chiến dịch, bác đi họp về rồi nói trong một cuộc liên hoan với anh em trong cơ quan và cán bộ, chiến sĩ đơn vị ở gần: để chuẩn bị kết thúc chiến dịch, hành quân về hậu cứ, Đảng ủy có hỏi để xét khen thưởng. Trong chiến dịch này, anh em có nhiều thành tích đấy, quân đội ta trưởng thành nhanh lắm đấy. Chiến dịch này là chiến dịch lịch sử đấy. Ở Hội nghị Giơ-ne-vơ có thành công hay không là nhờ thắng lợi này. Chiến dịch này ta thắng lợi hoàn toàn, bắt được nhiều tù binh, hàng binh. Rồi bác nói Bác Hồ điện lên, Bác sẽ khao cho chúng ta ăn mừng chiến thắng. Khao gì chưa biết, có thể là thịt bò. Bác lại quay sang phía các đồng chí phụ trách hậu cần của Ban 3, hỏi: Hậu cần của ta hôm nay ở đây có cái gì thì ta ăn trước đi. Hôm nay là ăn bữa cháo thịt nhé? Tất cả anh em có mặt trong buổi liên hoan tuy chưa được ăn mà thật là vui.

Bác Thúy còn nói: Đối với chúng ta đi chiến dịch này đến nay là kết thúc nhưng không hiểu nó có chịu thua không hay là chúng ta lại phải đi tiếp các chiến dịch nào khác nữa đây? Nếu sau này còn phải đi tiếp chiến dịch nào nữa thì mình lại đi cùng các ông - Đi chiến dịch rất là vui và sống với anh em trong chiến dịch mình càng hiểu biết các ông hơn - Bác nói rất thân tình.

Tôi cũng phải nói về mối quan hệ giữa Ban 3 với Quân báo và Tác chiến làm việc với nhau thân tình như anh em trong một nhà, trong công việc cái gì cũng trao đổi với nhau, từ tin tức đến những khó khăn của nhau. Vì vậy cho mãi tới sau này khi hòa bình lập lại, rồi lại kháng chiến chống Mỹ, hễ chúng tôi gặp lại nhau là tay bắt mặt mừng, trong công việc mới thì thông cảm với nhau giải quyết việc chung thật thuận lợi cho nhau.

Chiến dịch Điện Biên Phủ là bước ngoặt lịch sử của Quân đội ta. Từ đó rút ra biết bao nhiêu bài học về mọi mặt: Quân sự, Chính trị, Hậu cần, Hậu phương và đặc biệt về công tác lãnh đạo và chỉ huy.

Riêng Tiểu đoàn 303, đơn vị thông tin dã chiến đầu tiên của Quân đội ta, chuyên phục vụ cho Bộ Tổng tư lệnh chỉ huy các chiến dịch giành nhiều thắng lợi vang dội đi đến thắng lợi cuối cùng thì cũng đã trưởng thành nhanh chóng. Trên cơ sở đó, Tiểu đoàn 303 sau này đã phát triển thành Trung đoàn, Lữ đoàn Thông tin đáp ứng theo sự phát triển của lực lượng vũ trang chính quy, hiện đại.

Đăng bởi Quang Hưng (nguồn “Hồi ức Cựu chiến binh Thông tin liên lạc - Tập 1”)